FELSEFİ ESTETİK

İçerik

Haftalar	Konular
1. Haftalar	1. Tartışma: Estetik ve Sanat Hakkında Bildiklerimiz. Çağdaş Sanatın Geldiği Nokta Argüman: ? Araştırma: Çağdaş sanat kuramları Kaynak: Görsel materyal, internet
2. Haftalar	2.Tartışma: Felsefi Estetik nedir? Argüman: Estetik ile sanat felsefesinin ayrı alanlar olarak ele alınmasının kaynağı Antik Yunan düşünürlerinin metinlerine dayandırılabilir. Bu metinlerde, özellikle de Platon ve Aristoteles’in metinlerine baktığımızda, “duyusal bilgi” anlamını temel alan bir “güzel üzerine düşünme” ve tek tek sanat dallarından örneklerle ortaya konan bir “sanat üzerine düşünme” buluyoruz. Araştırma: Estetiğin Kuruluşu; Estetik ve Sanat Felsefesi arasındaki ilişki; Platon ve Aristoteles’in güzellik ve sanat üzerine görüşleri. Kaynak: Hülya Yetişken (1991) Estetiğin ABC si, s. 5-17; İsmail Tunalı (1989) Estetik, s. 13-22; İsmail Tunalı (2004) Grek Estetik’i, s. 24-37, 56-63, 69-96, 97-124; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 3-6.
3. Haftalar	2. Tartışma: Felsefi Estetik nedir? Argüman: Estetik ile sanat felsefesinin ayrı alanlar olarak ele alınmasının kaynağı Antik Yunan düşünürlerinin metinlerine dayandırılabilir. Bu metinlerde, özellikle de Platon ve Aristoteles’in metinlerine baktığımızda, “duyusal bilgi” anlamını temel alan bir “güzel üzerine düşünme” ve tek tek sanat dallarından örneklerle ortaya konan bir “sanat üzerine düşünme” buluyoruz. Araştırma: Estetiğin Kuruluşu; Estetik ve Sanat Felsefesi arasındaki ilişki; Platon ve Aristoteles’in güzellik ve sanat üzerine görüşleri. Kaynak: Hülya Yetişken (1991) Estetiğin ABC si, s. 5-17; İsmail Tunalı (1989) Estetik, s. 13-22; İsmail Tunalı (2004) Grek Estetik’i, s. 24-37, 56-63, 69-96, 97-124; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 3-6.
4. Haftalar	3.Tartışma: Güzelin ilkeleri bulunabilir mi? Argüman: Bütün güzel nesnelerdeki (şeylerdeki) ortak özellikler bulunabilir çünkü güzelin nitelikleri empiriktir. Araştırma: Kant’ın “Güzel” tanımları, güzellik ve yücelik duyguları üzerine gözlemleri, beğeni yargısı; Edmund Burke’nin güzellik üzerine değerlendirmesi; Guy Sircello’nun güzellik kuramı. Kaynak: Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 21-29. Edmund Burke (2008) Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma, üçüncü kitap, s. 95-129; Kant (2010) Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler, s.7-11, 32-48; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 7-11; Aslı Yazıcı (2012) “17. Ve 18. Yüzyıl Sanat ve Estetik Anlayışı” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 105-109.
5. Haftalar	3.Tartışma: Güzelin ilkeleri bulunabilir mi? Argüman: Bütün güzel nesnelerdeki (şeylerdeki) ortak özellikler bulunabilir çünkü güzelin nitelikleri empiriktir. Araştırma: Kant’ın “Güzel” tanımları, güzellik ve yücelik duyguları üzerine gözlemleri, beğeni yargısı; Edmund Burke’nin güzellik üzerine değerlendirmesi; Guy Sircello’nun güzellik kuramı. Kaynak: Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 21-29. Edmund Burke (2008) Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma, üçüncü kitap, s. 95-129; Kant (2010) Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler, s.7-11, 32-48; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 7-11; Aslı Yazıcı (2012) “17. Ve 18. Yüzyıl Sanat ve Estetik Anlayışı” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 105-109.
6. Haftalar	4.Tartışma: Estetik Özellikler, Estetik Deneyim, Estetik Tutum, Estetik Yargı Argüman 1: Bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz edilebilir. Estetik terimlerin doğru bir şekilde kullanılmaları için beğeniye sahip olmak gerekir. Buna göre estetik özellikler de beğeniye bağlı olarak ortaya çıkarılan özelliklerdir. Argüman 2: Estetik deneyim adında bir deneyim türünü diğer deneyim türlerinden ayırt etmek ne olanaklıdır ne de gereklidir. Bu kavram o kadar belirsiz ve soyut bir kavramdır ki herhangi bir bilgisel içeriği bulunmamaktadır. Argüman 3: Estetik tutumu pratik, bilişsel ve kişisel tutumdan ayırt etmek olanaklıdır çünkü estetik tutum diğer her türlü tutumdan farklı olarak ereğini kendinde taşır. Argüman 4: Estetik yargıları estetik olmayan yargılardan ayırabilmenin biricik yolu yargıdaki yüklemin nasıl kullanıldığını anlamaktır çünkü kendi başlarına estetik olan yüklemler yoktur. Argüman 5: Estetik yargılar öznel olan zevk duygusuna dayansalar da evrensellik iddiasındadırlar çünkü söz konusu zevk tüm rasyonel insanlarda ortak olan imgelemle anlama yetisinin uyumlu oyunu sonucu ortaya çıkan “çıkarsız” bir zevktir. Araştırma: Frank Sibley’in “estetik kavramlar” tartışması; bağlamcılık ve biçimcilik görüşleri; “ilgisizlik” (“çıkarsızlık”) kavramı; Townsend’in estetik yargı türleri. Kaynak: Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 29-65, 207-233. Alan Goldman (2005) “The Aesthetic”. The Routledge Companion to Aesthetics içinde. Marcia Muelder Eaton (2005) “Aesthetic Experience”. Encyclopedia of Philosophy içinde. Frank Sibley (1959) “Aesthetic Concepts” Philosophical Review 68: 421-450; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 11-23.
7. Haftalar	4.Tartışma: Estetik Özellikler, Estetik Deneyim, Estetik Tutum, Estetik Yargı Argüman 1: Bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz edilebilir. Estetik terimlerin doğru bir şekilde kullanılmaları için beğeniye sahip olmak gerekir. Buna göre estetik özellikler de beğeniye bağlı olarak ortaya çıkarılan özelliklerdir. Argüman 2: Estetik deneyim adında bir deneyim türünü diğer deneyim türlerinden ayırt etmek ne olanaklıdır ne de gereklidir. Bu kavram o kadar belirsiz ve soyut bir kavramdır ki herhangi bir bilgisel içeriği bulunmamaktadır. Argüman 3: Estetik tutumu pratik, bilişsel ve kişisel tutumdan ayırt etmek olanaklıdır çünkü estetik tutum diğer her türlü tutumdan farklı olarak ereğini kendinde taşır. Argüman 4: Estetik yargıları estetik olmayan yargılardan ayırabilmenin biricik yolu yargıdaki yüklemin nasıl kullanıldığını anlamaktır çünkü kendi başlarına estetik olan yüklemler yoktur. Argüman 5: Estetik yargılar öznel olan zevk duygusuna dayansalar da evrensellik iddiasındadırlar çünkü söz konusu zevk tüm rasyonel insanlarda ortak olan imgelemle anlama yetisinin uyumlu oyunu sonucu ortaya çıkan “çıkarsız” bir zevktir. Araştırma: Frank Sibley’in “estetik kavramlar” tartışması; bağlamcılık ve biçimcilik görüşleri; “ilgisizlik” (“çıkarsızlık”) kavramı; Townsend’in estetik yargı türleri. Kaynak: Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 29-65, 207-233. Alan Goldman (2005) “The Aesthetic”. The Routledge Companion to Aesthetics içinde. Marcia Muelder Eaton (2005) “Aesthetic Experience”. Encyclopedia of Philosophy içinde. Frank Sibley (1959) “Aesthetic Concepts” Philosophical Review 68: 421-450; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 11-23.
8. Haftalar	4.Tartışma: Estetik Özellikler, Estetik Deneyim, Estetik Tutum, Estetik Yargı Argüman 1: Bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz edilebilir. Estetik terimlerin doğru bir şekilde kullanılmaları için beğeniye sahip olmak gerekir. Buna göre estetik özellikler de beğeniye bağlı olarak ortaya çıkarılan özelliklerdir. Argüman 2: Estetik deneyim adında bir deneyim türünü diğer deneyim türlerinden ayırt etmek ne olanaklıdır ne de gereklidir. Bu kavram o kadar belirsiz ve soyut bir kavramdır ki herhangi bir bilgisel içeriği bulunmamaktadır. Argüman 3: Estetik tutumu pratik, bilişsel ve kişisel tutumdan ayırt etmek olanaklıdır çünkü estetik tutum diğer her türlü tutumdan farklı olarak ereğini kendinde taşır. Argüman 4: Estetik yargıları estetik olmayan yargılardan ayırabilmenin biricik yolu yargıdaki yüklemin nasıl kullanıldığını anlamaktır çünkü kendi başlarına estetik olan yüklemler yoktur. Argüman 5: Estetik yargılar öznel olan zevk duygusuna dayansalar da evrensellik iddiasındadırlar çünkü söz konusu zevk tüm rasyonel insanlarda ortak olan imgelemle anlama yetisinin uyumlu oyunu sonucu ortaya çıkan “çıkarsız” bir zevktir. Araştırma: Frank Sibley’in “estetik kavramlar” tartışması; bağlamcılık ve biçimcilik görüşleri; “ilgisizlik” (“çıkarsızlık”) kavramı; Townsend’in estetik yargı türleri. Kaynak: Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 29-65, 207-233. Alan Goldman (2005) “The Aesthetic”. The Routledge Companion to Aesthetics içinde. Marcia Muelder Eaton (2005) “Aesthetic Experience”. Encyclopedia of Philosophy içinde. Frank Sibley (1959) “Aesthetic Concepts” Philosophical Review 68: 421-450; Demet Taşdelen (2012) “Estetik ve Sanat Felsefesinde Temel Konular” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 11-23.
9. Haftalar	5.Tartışma: Sanatı Tanımlamak Olanaklı mıdır? Argüman: “Sanat” açık bir kavram olduğu için yeni şartlar, yeni sanat biçimleri, yeni sanat hareketleri, akımlar hep çıkacaktır. Bu nedenle sanatın tanımlayıcı özelliklerini bulmak mantıksal olarak olanaklı değildir. Araştırma: Gerçek tanım, kuramsal tanım, bağıntısal tanım Sanat Dünyası, kurumsal sanat, sanatta tarihsellik Sanat akımları-Felsefi düşünmede sanat kuramları Çağdaş sanatta “kırıcılar” Arthur Danto, George Dickie, Jerrold Levinson Eleştirmenlerin rolü Kaynak: Anne Cauquelin (2005) Çağdaş Sanat, s. 71-104; Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 66-85, 233-257; Demet Taşdelen (2012) “Sanata İlişkin Felsefi Araştırma” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 33-47.
10. Haftalar	5.Tartışma: Sanatı Tanımlamak Olanaklı mıdır? Argüman: “Sanat” açık bir kavram olduğu için yeni şartlar, yeni sanat biçimleri, yeni sanat hareketleri, akımlar hep çıkacaktır. Bu nedenle sanatın tanımlayıcı özelliklerini bulmak mantıksal olarak olanaklı değildir. Araştırma: Gerçek tanım, kuramsal tanım, bağıntısal tanım Sanat Dünyası, kurumsal sanat, sanatta tarihsellik Sanat akımları-Felsefi düşünmede sanat kuramları Çağdaş sanatta “kırıcılar” Arthur Danto, George Dickie, Jerrold Levinson Eleştirmenlerin rolü Kaynak: Anne Cauquelin (2005) Çağdaş Sanat, s. 71-104; Dabney Townsend (2002) Estetiğe Giriş, s. 66-85, 233-257; Demet Taşdelen (2012) “Sanata İlişkin Felsefi Araştırma” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 33-47.
11. Haftalar	6.Tartışma: Sanatın Bilişsel Değeri Var mıdır? Argüman: Sanat bize bir şeyler öğretir; dünya hakkındaki algımızı, anlayışımızı değiştirir; kendimizle ilgili kimi şeylerin değişmesine neden olur. O halde sanat bilginin kaynaklarından biridir ve bilişsel değeri vardır. Araştırma: Sanat epistemolojisi, bilişsel uyarım, deneyimsel bilgi, ahlaki bilgi Kaynak: John Eileen (2005) “Art and Knowledge” The Routledge Companion to Aesthetics içinde; Demet Taşdelen (2012) “Sanat Epistemolojisi, Sanat Ontolojisi ve Sanat Etik İlişkisi” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 55-60.
12. Haftalar	7.Tartışma: Sanat yapıtları ne tür varlıklardır? Argüman: Bir sanat yapıtı hem yaratılırken hem de izlenirken hayal gücünü gerektirir. O halde sanat yapıtları hayali varlıklardır. Araştırma: Sanat Ontolojisi, tekil varlık, çoklu varlık, fiziksel varlık, hayali varlık, soyut varlık, tip-örnek Kaynak: Hülya Yetişken (1991) Estetiğin ABCsi, s. 19-25, 40-46. Amie L. Thomasson (2004) “The Ontology of Art” The Blackwell Guide to Aesthetics içinde. Guy Rohrbaugh (2005) “Ontology of Art” The Routledge Companion to Aesthetics içinde; Demet Taşdelen (2012) “Sanat Epistemolojisi, Sanat Ontolojisi ve Sanat Etik İlişkisi” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 60-63.
13. Haftalar	8.Tartışma: Sanat ve Etik Arasındaki İlişki Argüman: Sanat eserleri, özellikle de edebi eserler, yalnızca estetik ölçütlere göre değerlendirilmelidir çünkü: 1) Edebi eserlere tutulmak bizi daha iyi vatandaş ya da daha iyi insan yapmaz. 2) Edebi eserlerde karşılaştığımız ve hatta yazarın da katıldığı ahlaken kötü olan görüşlerden soğumak doğru değildir. 3) Yazarın ahlaki nitelik ya da görüşleri eserlerine değer biçmemize etki etmemelidir. Araştırma: Ahlakçılık; özerkçilik Kaynak: Leo N. Tolstoy (2010) Sanat Nedir? Ella Peek (2005) “Ethical Criticism of Art” Internet Encyclopedia of Philosophy içinde; Demet Taşdelen (2012) “Sanat Epistemolojisi, Sanat Ontolojisi ve Sanat Etik İlişkisi” Estetik ve Sanat Felsefesi içinde, ed. Ahmet İnam, s. 63-68.
14. Haftalar	Genel Tartışma