BİLİM FELSEFESİ

İçerik

Haftalar	Konular
1. Haftalar	Bilim nedir? Bilimlerin felsefesi ve bilim felsefesi kavramları/ Bilimsellik sorunu/ Bir bilgi sorunu olarak bilimsellik sorunu. / 19. yüzyılda Pozitivizm (Olguculuk). Bilimde modelleme / Bilimin yöntemi/yöntemleri, teknikleri ve kuramları
2. Haftalar	Bacon ve Novum Organum: Aristoteles’in epagogesi ve Bacon’ın tümevarımı aynı şeyi mi ifade eder? / Hume ve tümevarım sorunu./ Bilimde tümevarımı kullanmanın akla uygunluğu
3. Haftalar	Model ve bilimsel açıklamada model kullanımı. Mantıksal Pozitivizmin felsefesindeki ortak yöntem: Tümdengelimci-Yasabilimsel model (Deductive-Nomological Model/Türkçe kısaltmalarla: T-Y) ya da uygun yasa modeli. Hempel ve açıklamanın mantığı üzerindeki çalışmaları. Bilimsel açıklamada Hempel’in kullandığı model. Popper-Hempel açıklama modeli. ‘Açıklayıcı Doğa Yasası’nın anlamı. Açıklayıcı yasanın tarihte ve tarihsel bilimlerdeki yararı
4. Haftalar	Yeni-pozitivizm ve felsefeye bilimsel yaklaşım. Metafizik-bilim çatışması./ Viyana Çevresi’nin ideali: Birleşik/bütünleşik bilim ve bilimde ilerleme. Olasılık temelli doğrulama ile kuram testi
5. Haftalar	Olasılık teorileri, olasılığa ilişkin çeşitli yaklaşımlar, bilimde-bilimsel araştırmada olasılık
6. Haftalar	Epistemolojik holizm (bütüncülük) ve Quine-Duhem savı: “Two Dogmas of Empiricism (Deneyciliğin İki Dogması)”. Duhem’in eleştirisi. Bir bilim önermesini kendisiyle ilişkili diğer kuramlardan yalıtarak doğrulamak/onamak olanaklı mıdır? Tek bir bilim kuramı yalıtılmış biçimde sınanabilir mi, yoksa bir kuramın sınanması her zaman diğer kuram ve varsayımların sınanmasına mı bağlıdır?
7. Haftalar	Karl R. Popper ve olasılık temelli doğrulamanın eleştirisi. Yanlışlama yolu ile kuram testi . Bilimsel Keşfin Mantığı. Popper’in tümevarım sorununa önerdiği çözüm
8. Haftalar	Bilim Tarihinde yeni bir yaklaşım: Alexandre Koyré ve bilim tarihi üzerine çalışmaları. Alexandre Koyré’nin Bilim Tarihi Yazıları (Yeniçağ Biliminin Doğuşu)’ndan seçmeler: Galileo ve Pisa Deneyi; Galileo ve Platon; Galileo Bilimi Platoncu Bilim midir? . Galileo ve Modern bilim anlayışı: Doğanın matematik düzleminde tasarımı. Aristotelesçi kinesis kavramı ve Galileocu devinim (motion) kavramı arasındaki fark
9. Haftalar	Thomas Kuhn ve Bilimsel Devrimlerin Yapısı. Normal bilim ve bulmaca çözüşü. Paradigma çerçevesinde yürüyen bilimsel etkinlik
10. Haftalar	Bilimde devrim. Bunalım ve bilimde devrimin zorunluluğu. Bilimde devrimler aracılığıyla ilerleme. Kuhn’un görüşüne bazı eleştiriler ve Kuhn’un yanıtı
11. Haftalar	Paul K. Feyerabend ve anarşist bilim felsefesi. “Her şey uyar” ilkesi. Akla Veda, Bilgi Üzerine Üç Söyleşi, ve Yönteme Hayır adlı yapıtlardan bazı bölümlerin okunması
12. Haftalar	“İyi bir deneyci nasıl olunur?”. Feyerabend’ın çağdaş deneyciliğin iki koşuluna yönelttiği eleştiri
13. Haftalar	Imre Lakatos ve Feyerabend’ı eleştirisi. Imre Lakatos, Araştırma Programlarının Yöntembilimi, Lakatos’un Popper’in yanlışlamacılığına ve sofistike yanlışlamacılığına eleştirisi. Imre Lakatos: İlerletici ve yozlaştırıcı araştırma programları. Araştırma Programlarının Yöntembilimi’nden seçme parçalar
14. Haftalar	Dersin değerlendirilmesi